Gündem Fethiye (Muğla IGFA) – Eti Elektrometalurji A.Ş. tarafından inşa edilecek Krom Konsantre Tesisi projesi için 4 Mart 2022 tarihinde Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatıldı. Muğla’nın Fethiye ilçesine bağlı Yeşilüzümlü Mahallesi’nde. Bu kapsamda hazırlanan Proje Tanıtım Dokümanı Muğla Valiliği tarafından onaylanmış ve 3 Ağustos 2022 tarihinde projeye “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekmez” kararı verilmiştir. Proje kapsamında şirketin ruhsat sahasındaki krom madenlerinde üretilen krom cevherinin kırma-eleme tekniği kullanılarak zenginleştirilmesi planlandı.
Yeşilüzümlü halkı, eksik hazırlandığını söyledikleri proje tanıtım belgesinde yer alan “ÇED gerekli değildir” kararına karşı Muğla Valiliği’ne dava açtı. Dava sürecinde bilirkişi tespiti yapılarak rapor hazırlandı. Raporun ardından davanın duruşması dün (15 Ocak) Muğla 2. İdare Mahkemesi’nde görüldü. Duruşmayı izleyenler arasında Gündem Fethiye muhabirleri de vardı. Duruşmaya tarafların avukatları ile Yeşilüzümlü ve çevresinde yaşayan vatandaşlar katıldı. Saat 10.14’te başlayan duruşma yaklaşık 11 dakika sürdü ve 10.25’te sona erdi.
Duruşmada ilk konuşmayı vatandaş temsilcisi Avukat Bora Sarıca yaptı. Sarıca, haklarını aramak için ilk olarak başvuruda bulunduklarını, Eti Elektrometalurji A.Ş. onlardan daha fazla fırsata sahipti. Eşit kurallar altında ancak mahkemede var olabileceklerini vurgulayarak başladı.
“KARARIN İPTAL EDİLMESİ YETERLİ”
Dava kapsamında hazırlanan bilirkişi raporuna da değinen Sarıca, raporun böyle bir işin neden yapılamayacağını ortaya çıkardığını belirterek, hukuktaki ihtiyatlılık ilkesine dikkat çekti. Raporda, işletmenin su kaynaklarına olumsuz etkide bulunacağının belirtildiğini, bu unsurun bile tek başına tedbir unsuruna dayalı kararın iptali için yeterli olacağını belirtti.
Öte yandan proje tanıtım dokümanının özensiz bir şekilde hazırlandığını ve çevre hukuku alanında yaklaşık 20 yıllık tecrübeye sahip olduğunu söyleyen Sarıca, ÇED gerektirmeyen kararlara karşı açılan davalarda kararların iptal edildiğini gözlemlediğini söyledi. bu tür belgelere dayanmaktadır.
Bölgede ekolojik tarım ve turizm değerlidir; Üzüm, mantar ve bal üretiminin ekonomik bir maliyeti olduğunu, bölgenin devlet kurumları tarafından korunarak yatırım yapıldığını belirten Sarıca, tüm bunların krom uğruna feda edilmek istendiğini söyledi.
Devlet kurumlarının aldığı kararlarda birlik ilkesini hatırlattı. Bir kurumun aldığı kararın diğer kurumla uyumlu olması gerektiğini belirten Sarıca, krom tesisinin birlik ilkesine aykırı olacağını söyledi. Şirketin yeterli kaynaklara sahip olduğunu bu nedenle yeterli ve doğru bir rapor hazırlaması gerektiğini belirtti.
Muğla Valiliği milletvekilleri, gerekli kurumlarla yazışmaların yapıldığını ve gerekli görüşlerin alındığını söyledi. Valinin avukatı, bilirkişi raporunun ÇED’e gerek olmadığı kararını doğruladığını iddia etti.
Bir diğer Muğla Valiliği Milletvekili Avukat Tutku Eryıldız ise bilirkişi raporunda tesisin su kaynaklarına zarar vereceğinin belirtilmediğini ancak proje tanıtım belgesinde su kaynaklarına etkisi konusunda yeterli bilginin bulunmadığını belirtti. ÇED gerekmediği kararının bir ön izin olduğunu, süreç içerisinde gerekli izinlerin alınacağını ve hazırlıkların yapılacağını belirtti.
“BÜTÜNÜN YARARINA OLMAYACAK”
Son söz alan ve davacılardan biri olan Yeşilüzümlü’de yaşayan vatandaşlardan Dağ Taş Aş Bizim Platformu Gönüllüsü Zeynep Ebru Aksoy, bilirkişi raporunda yedi uzmandan dördünün uygun görüş belirttiğini, ancak konuyla ilgisi olmayan branşlardan uzmanların bulunduğunu belirtti. tesis böyle bir görüş verdi.
Proje tanıtım dokümanının ciddiyet gerektiren kolay yanılgılarla dolu olduğunu belirtti. Belgenin yalnızca mevzuata uygunluğu üzerinden değerlendirilemeyeceğini, bütünsel geliştirilmesi gereken konuların daha ciddi şekilde ele alınması gerektiğini belirtti. Örneğin proje tanıtım dokümanlarında turizm konusunun yer almadığına dikkat çekti.
Gelişime karşı olmadıklarını ifade eden Aksoy, gelişmeyi sağlayan şubelerden birinin diğer tüm şubeleri yok etmesi gibi bir durumla karşı karşıya kaldıklarını, bu durumun bütünün değil tek bir şirketin yararına olacağını söyledi.
Bölgede bal ormanlarının varlığına ve Türkiye’nin başka hiçbir yerinde bulunmayan Muğla arısının varlığına dikkat çeken Aksoy, bunların tamamını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuzu belirtti. Bu nedenle ÇED sürecinin yürütülmesi ve gerekli tüm kurumlardan görüş alınması gerektiğini söyledi.
